Prostatit nədir?

Prostatit, prostat vəzində infeksiya vəya iltihaba səbəb olan faktorlarlarla əlaqədar olaraq yaranan bir xəstəlikdir. Ağrı, yanma, sidik ifrazının pisləşməsi, sidiyin tam boşalmaması(damcı sidik qalma hissi), sidik ifrazında yanma, tez-tez sidiyə çıxmaq, gecələr sidiyə çıxmaq, bel ağrısı, yorğunluq və.s şikayətlərə səbəb olan prostatit, kişilərin həyat keyfiyyətini önəmli dərəcədə azaldır və təxminən hər 10 kişidən 4-ü prostatitdir...

Prostatit, prostat vəzinin iltihabı zamanı istifadə olunan ümumi bir termindir. İltihab isə infeksiya və digər faktorlarla əlaqədardır. Prostat yalnız kişilərdə olan bir vəzidir, düz bağırsağın önündə, sidik kisəsinin altında yerləşir. Yetişkin kişidə çəkisi 20-25 qr-dır. Eninə bir çıxıntı ilə iki hissəyə ayrılır, ön hissə sidik kisəsi ilə əlaqədardır və prostatik uretra (arxa sidik kanalı) keçir (sidiyin çıxarılmasını təmin edir), arxa hissədən hissə toxum çıxarıcı kanal (sperma daşıyan kanal) keçir.

Prostatın vəzifəsi - prostat bir vəzidir. Eynı zamanda orqanizmin ikincili cinsi orqanıdır. Ən önəmli vəzifəsi eakulyatın (spermanın) 30-35% təşkil edərək onun həcmini artırır və sulandırır. Beləliklə ifraz olunan eakulyatın həcmini artıraraq spermanın daşınması asanlaşır və mayalanmanı asanlaşdırır. Prostat şirəsində pH 6,5 olur və süd rəngində xüsusi bir iyə malik olan mayedir. Prostat yeniyetmə dövrünə qədər fəal olmur, bu dövrdə aktivliyi artmağa başlayır və 25 yaşa qədər artır, daha sonra isə fəaliyyətində yavaş-yavaş azalma qeyd olunur.

Prostatın iltihabi xəstəliklər

Prostat iltihabı zamanı mikroblar bir başa və ya qan vasitəsilə gəlirlər. Prostatit xəstələrini dəyərləndirmək və müalicə etmək bir o qədər də çətinlik törətmir, lakin ən önəmli xəstəliyin diaqnozunu və klassifikasiyasını təyin etməkdir. Xəstələrin böyük bir qismi müalicənin effekt verməməsi, pelvik ağrı (çanaq və aralıqda-ayaqların arasında) ilə müraciət edirlər. Xəstələrin əksəriyyəti artan və azalan ağrı, sidik ifrazının pozulması, ağrılı və çətinliklə cinsi əlaqədə olmaq və.s şikayətlərlə müraciət edirlər. Ümumiyyətlə, prostatit gənc kişiləri narahat edən bir xəstəlikdir. 50 yaşdan aşağı kişilərdə ən çox qoyulan uroloji diaqnozdur, 50 yaşdan böyük kişilərdə isə 3-cü ən çox uroloji diaqnozdur. Kişilərin 25% -i həyatlarının hər hansı bir dövründə prostatit simptomları olduğunu söyləyirlər.

Prostatitin səbəbləri nələrdir?

1. İnfeksiyalar: Bakteriyalar (xlamidiya, mikoplazma, trixomonas, qonorreya, viruslar, E.Coli, klebsiella. psevdomonas, enterobakteriya və.s)
2. Anatomik: Prostaitin başlamasında və inkişafında iki əsas tip anatomik anormallıq rol oynayır - 1-obsturksiya, 2-reflüks. Sidik kisəsinin boynunun böyüməsi, prostat hiperplaziyası (xoş xassəli böyüməsi) və.s faktorlar səbbə olur
3. Travmatik: Keçirilmiş hər hansı bir travma (pelvik vəya aralıq nahiyədə) prostatit yaranmasına və inkişafına səbəb olur
4. İmmunoloji-nevroloji və.s
5. Kişiyə tibbi səbəblə kateter (sidik ifrazı üçün) qoyulması
6. Anal yolla cinsi əlaqə
7. Qəbizlik və.s

Prostatitin ümumi simptomları hansılardır?

Çox saylı araşdırmalar ilk simptomun ağrı olduğuni bildirir.Bu ağrı çanaq,aralıq,qasıq,xaya,penis və cinsi əlaqədə boşalma zamanı,sidik ifrazı vaxtı və.s nahiyələrdə və hallarda olur,kəskin hallarda temperaturun yüksəmləsi,sidik ifrazının təzyiqinin (sürətinin), spermanın atılmasının sürətinin azalması müşahidə olunur.Cinsi pozğunluqlara da səbəb olur( ereltil disfunksiya, erkən boşalma və.s)

Prostatitin hansı növləri vardır?

Prostat iltihabı (prostatit) 4 növdə olur:

1. Kəskin bakterial prostatit
2. Xroniki bakterial prostatit
3. Bakterial olmayan prostatit (xroniki çanaq ağrı sindromu) a) prostat şirəsində mikrob olmur,yalnız iltihab hüceyrələri olur; b) prostat şirəsində mikrob və iltihab hüceyrələri olmur, yalnız xroniki ağrı olur
4. Simptomsuz prostatit ( hər hansı bir şikayət olmadığı halda,prostatit olması)

Kəskin bakterial prostatit

Xəstəliyin ən az lakin ən ciddi formasıdır. Əsasən 50 yaşdan gənclərdə olur. Yaranmasında bakteriyalar (mikroblar) rol oynayır.

Əlamətləri:

• Yüksək temperatur, halsızlıq
• Üşütmə
• Qripə bənzər vəziyyət
• Ağrı
• Sidiyə çıxarkən ağrı və yanma hissi
• Sidiyə çıxarkən təzyiqinin azalması və ifrazın çətinləşməsi
• Sidiyə çıxarkən onun tam boşalmamsı,qalıq damla sidik qalması,vəya sonradan sidiyin damla halda axması
• Tez-tez sidiyə çıxmaq-Bəzən qanlı sidik-Ağrılı cinsi əlaqə

Diaqnozu: Sidiyin müayinəsində leykositlərin artması, hematuriya (sidikdə qanın olması), bakteriuriya (mikrobların olması), prostat şirəsinin müayinəsi, rektal müayinə (prostatın ödemli-şişkin olması), USM (ultrasəs müayinəsi) və xəstənin şikayətləri.

Kəskin prostatitlər yaxşı müalicə edilməzsə prostat absesi yarana bilər.Prostat absesi Kəskin bakterial prostatitin ağırlaşmasıdır. Şəkər xəstəliyi (diabetes mellitus) zamanı daha çox rast gəlinir. Rektal (düz bağırsaqdan) USM və ya KT (kompüter tomoqrafiya) ilə dəqiqləşdirilir.

Xroniki bakterial prostatit

Bu halda da bakteriyalar (mikroblar) rol oynayır. Əlamətləri kəskin bakterial prostatitə yaxındır, lakin bir qədər sakit halda. Bəzən prostat vəzidəki kalsinatlar (daşlar) bakteriyaları özlərinə çəkərək xəstəliyin yaranmasında rol oynayırlar. Xroniki prostatit çox kişidə var, əlamətlər zəif olduğu üçün bir o qədər də narahat etmir, lakin müayinə zamanı aşkar olunur. Uzun müddətli xroniki prostatit cinsi funksiyaların zəifləməsinə səbəb olur.

Bakterial olmayan prostatit (xroniki çanaq ağrı sindromu)

Prostat xəstəliklərində ən çox görülən növüdür.Bu xəstəlik kişilərin həyat keyfiyyətinə (yaşama qabiliyyətini) uzun müddət mənfi təsir edərək cinsi funksiyaların azalmasına səbəb olur. Səbəbi bilinmədiyi üçün diaqnozu və mülicəsi çətin olan bir prostatit növüdür. Bu halda xəstəliyi tamamilə aradan qaldırmaq deyil, şikayətlərin rahatlaması ən önəmli məqsədlərdəndir.

Simptomsuz prostatit (hər hansı bir şikayət olmadığı halda, prostatit olması)Xəstəliyin bu formasında heç bir şikayət olmaz, lakin laborator və klinik müayinələr nəticəsində prostat olduğu görülür. Sidik ifrazı pozulmalarının və ağrının az olduğu müşahidə olunur. Xəstələr əsasən 20-45 yaşlar arasında olur. Prostat şirəsinin müayinəsində infeksiya (mikrob) və leykositlər olmur. Bu xəstələrdə psixoloji problemlər çox rast gəlinir. Bu prostatitdə antibiotiklər effektli olmur.

Sizinki Hansı Növdür? Prostatitit diaqnozunda ən önəmli iki addım, oxşar şikayətlərə səbəb olan digər halların inkar edilməsi və hansı növ prostatitinizin olduğunu müəyyən etməkdir. Bunun üçün əvvəlki müalicələriniz, keçirdiyiniz digər infeksiyalar, cinsi həyatınız və digər şikayətləriniz önəmlidir. Ardından fizik və rektal müayinə aparılmalıdır.

Prostatit necə müalicə olunur?

Prostatitin müalicəsində son illərdə olan aparılmış araşdırmaların nəticəsi olaraq 4 təməl müalicə prinsipi vardır:

1. İltihabın müalicəsi
2. Sidik ifrazının rahatlaşdırılması
3. Spazmanın azaldılması
4. Stresin azaldılması

Xəstələrin ən çox soruşduğu suallar

Sual: Prostat müayinəsi ağrılıdırmı?

Cavab: Xeyir, olduqca sadə və ağrısız bir müayinədir. 

Sual: Prostatit prostat xərçənginə səbəb olarmı?

Cavab: Bu haqda dəqiq məlumatlar olmasada, 40 yaşdan sonra prostatit və prostat xərçəngi eyni vaxtda ola bilir. Prostat xəçəngi riski olan ailədə, prostatit olduğu zaman prostat xərçəngi üçün PSA (prostat spesifik antien) müayinəsi aparılması tövsiyə olunur.

Sual: Prostatit müalicəsindən bir müddət sonra eyni şikayətlər təkrarlana bilərmi?

Cavab: Bəli ola bilir. Xüsusilə xroniki bakterial olmayan prostatit zamanı müalicə və aparılmış qoruyucu tədbirlərə baxmayaraq xəstəlik iqlim dəyişməsi, stres və.s halarda təkrarlana bilir. 

Sual: Prostatiti olan xəstələr nələrə diqqət etməlidirlər?

Cavab: Cinsi həyatınızı mütəmadi (requlyar) olmasına diqqət edin, Cinsi əlaqə zamanı boşalma ehtiyacı olduğu zaman ozünüzü sıxmayın, Özünüzü soyuqdan qoruyun (xüsusilə ayaqlarınızı), İsti vannalar, xüsusilə soyuq havlarda çox xeyirlidir, Syuq vəya beton yerdə oturmayın, Spirtli içkilərdən uzaq olun, Qəbizlik varsa müalicə olunun, Qıcıqlandırıcı (ədviyyatlar) yeməklərdən ustifadə etməyin, Uzun müddətli oturaq həyat keçirməyin və.s